Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie oraz Zakład Edukacji Międzykulturowej KEIK, WNH, SGGW w Warszawie zorganizowało w dniach 8-9 grudnia IV Konferencję z cyklu „Rola szlachty w kształtowaniu polskiego krajobrazu kulturowego”. Tematem tegorocznej konferencji było: ”Znaczenie edukacyjne kultury drobnoszlacheckiej w Polsce, na Litwie, Białorusi, Ukrainie i Mołdawii”.
Kultura drobnoszlachecka dotyczy zbiorowości terytorialnej zamieszkującej teren dawnych pograniczy Rzeczypospolitej, zarówno tych, które znajdują się obecnie w Polsce jaki i na Litwie, Białorusi, Ukrainie czy Mołdawii. Dzieje historyczne spowodowały, że rody należące do tej społeczności posiadają niejednokrotnie wielokulturową proweniencję. Dlatego deklaracja przynależności do grupy szlacheckiej zawsze była i jest bardzo istotna w naszym procesie poszukiwania własnej tożsamości. Kwestia ta szczególnie obecnie jest aktualna, gdy jawi się problem tożsamości narodowej czy jednostkowej. Grupa ta posiada własne charakterystyczne cechy kulturowe, wyróżniające ją spośród innych i wiążące z gniazdem rodzinnym. Jedną z najważniejszych wartości w hierarchii etosu drobnoszlacheckiego była i jest ziemia (dziedzictwo, ojcowizna) oraz tradycje z nią związane.
Często ojcowizna wraz z jej właścicielami znalazła się po II wojnie światowej wraz ze zmianą granic państwowych i administracyjnych w innym kraju, np.: Litwie czy Ukrainie. Drobna szlachta zamieszkująca w tych państwach stała się mniejszością, która chcąc zachować swą przynależność grupową i związane z nią tradycje etosu szlacheckiego, niekiedy staje przed dylematem zmiany identyfikacji narodowej. Ten problem w innej perspektywie miał miejsce w 1946 roku, kiedy trzeba było podjąć decyzję o przesiedleniu się do Polski. Obecnie po 60 latach drobna szlachta, która nie opuściła rodzinnych „miejsc”, zachowała podobnie jak przesiedleńcy” pamięć miejsc rodzinnych i tradycję. Na tym między innymi polega siła przetrwania tej grupy, która swą tradycję potrafi wykorzystać edukacyjnie w drodze do awansu społecznego i integracji z grupami narodowymi wśród których żyje.
Wśród prelegentów było wielu znakomitych gości zajmujących się powyższą problematyką. Sesje plenarne prowadził profesor dr hab. A. Krajewski oraz profesor dr hab. A. Dobroński.
Tekst i zdjęcia Barbara Szemplińska, Urząd Marszałkowski, Delegatura Ciechanów.