O Grupie Poetyckiej “Wołyń” w Muzeum Romantyzmu

25 sierpnia gościem XXIII Saloniku Elizy był prof. dr hab. Lech Wojciech Szajdak, syn Stefana Szajdaka, współzałożyciela Grupy Poetyckiej „Wołyń”. Spotkanie moderowała Zofia Humięcka, a muzycznie uświetnił Maciej Kacprzak, absolwent Akademii Muzycznej w Gdańsku.

Gość specjalny Saloniku Elizy opowiadał o powstaniu, działalnościach i losach członków Grupy Poetyckiej „Wołyń”. Archiwalne fotografie i dokumenty publiczność poznała dzięki przygotowanej prezentacji multimedialnej. Mogła również podziwiać obrazy przywiezione do Muzeum przez prof. Szajdaka, które przedstawiały miejsca związane z Wołyniem.

Prof. Lech Szajdak wspominał ojca Stefana Szajdaka (1910-2004), który urodził się w Turze pod Ostrzeszowem w południowej Wielkopolsce w rodzinie chłopskiej. Z wykształcenia był nauczycielem. Od 1 września 1934 r. przeniósł się na Wołyń, początkowo do Łucka, Równego, a następnie Kiwerców. Tam do końca sierpnia 1939 r. pracował jako nauczyciel. W latach 1938-1939 rozpoczął zaoczne studia na Wydziale Humanistycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. Wybuch II wojny przekreślił możliwość ich ukończenia. Z chwilą wejścia armii radzieckiej do Kiwerec Stefan Szajdak został aresztowany, a następnie wywieziony do obozu pracy na Syberii.

Na Wołyniu w Kiwercach w latach 30. XX wieku Stefan Szajdak współtworzył Grupę Poetycką „Wołyń” z Wacławem Iwaniukiem, Czesławem Janczarskim (powojennym redaktorem naczelnym czasopisma dla dzieci „Miś”) oraz Zygmuntem Rumlem. W późniejszym okresie do Grupy przyłączyli się Józef Łobodowski, Władysław Milczarek, Zuzanna Ginczanka i Jan Śpiewak. Prof. Lech Szajdak przedstawił historię powstania Grupy Poetyckiej „Wołyń”, jej manifest poetycki, główne elementy wyróżniające się w twórczości tych poetów oraz ich losy powojenne. Wiejskie krajobrazy Wołynia, jego obyczaje, obrzędy znalazły odbicie w ich twórczości poetyckiej. Niestety wybuch wojny przekreślił ich dalsze plany oraz marzenia.

Początki twórczości poetyckiej taty prof. Szajdaka sięgają już 1929 r., kiedy mając 19 lat był łączony z polskimi poetami autentystami. Autentyści skupiali się wokół miesięcznika „Okolica Poetów”, wydawanego w Ostrzeszowie Wielkopolskim w latach 1935-1939. Autentyzm, jako kierunek poetycki w polskiej literaturze międzywojennej, zainicjowany został przez Stanisława Czernika. Wielu poetów z tej grupy przedstawiało świat ludzi prostych w ich codziennej, trudnej egzystencji, odkrywało lokalny pejzaż i patriotyzm.

Jeszcze przed 1939 r. Stefan Szajdak debiutował wierszami w wielu czasopismach literackich. Wiersze ukazywały się również w gazetach po wojnie, oraz w wydawanych antologiach poezji. W 2015 r. ukazał się zbiór wierszy zatytułowany „Stefan Szajdak – Wiersze Wybrane”. W 2016 r. została wydana pozycja pt. „Stefan Szajdak. Autentysta. Współzałożyciel Grupy Poetyckiej Wołyń. Utwory”, zawierająca zebraną spuściznę literacką Stefana Szajdaka. Powyższe dwie pozycje zostały wydane pod redakcją prof. Lecha Szajdaka. Stefan Szajdak zmarł w wieku 93 lat w 2004 r. w Środzie Wielkopolskiej.

Tekst oprac. Beata Woźniak, Fot. Michał Krzyżanowski/Muzeum Romantyzmu w Opinogórze